Wybrane zagadnienia dotyczące organizacji i funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych

https://doi.org/10.34768/dpia.2019.1.32

Autor

  • Tomasz Gąsior Krajowe Biuro Wyborcze, Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

Słowa kluczowe:

wybory, obwodowe komisje wyborcze, administracja wyborcza, komitety wyborcze, Państwowa Komisja Wyborcza, Kodeks wyborczy, prawo wyborcze

Abstrakt

Opracowanie poświęcono analizie wybranych zagadnień dotyczących obwodowych komisji wyborczych. Organy te, mimo że znajdują się najniżej w hierarchii organów wyborczych, są jednymi z najbardziej identyfikowalnych i utożsamianych przez wyborców z procesem wyborczym spośród całej administracji wyborczej. Nie wydaje się przesadnym twierdzenie, że są one newralgiczne dla tego procesu, gdyż sposób i poziom ich działania w dużej mierze przekładają się na obraz całych wyborów w społeczeństwie. Tym samym odgrywają niebagatelną rolę w społecznym legitymizowaniu organów władzy wybranych w wyniku wyborów. Wybór podjętej tematyki jest także uzasadniony dużą częstotliwością i zakresem nowelizacji tej materii w ostatnich latach oraz kontrowersjami towarzyszącymi tym zmianom. Analizie poddano sposób powoływania obwodowych komisji wyborczych i ich skład. Omówiono nieczęsto podejmowane w literaturze przedmiotu zagadnienie zasadności regulacji określających podmioty uprawnione do zgłaszania kandydatów do tych komisji oraz konsekwencje tych rozwiązań. Przedstawiono dylematy związane ze szkoleniem członków obwodowych komisji wyborczych. Odwołano się do wcześniejszych rozwiązań obowiązujących przed wprowadzeniem Kodeksu wyborczego, do argumentacji przedstawianej w czasie procesu legislacyjnego w zakresie tej problematyki, przywołano stanowiska doktryny, a także opinie organizacji pozarządowych i związków samorządowych. Odniesiono się również do pojawiających się propozycji reform w tej sferze oraz sformułowano wnioski de lege ferenda.

Bibliografia

Analiza skutków niektórych zmian w Kodeksie Wyborczym proponowanych w projekcie Ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontroli niektórych organów publicznych, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2017.

Biskup B., Opinia na temat skutków wejścia w życie projektowanych zmian w Poselskim projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Druk Sejmowy nr 2001) w części dotyczącej ustawy Kodeks wyborczy.

Chmaj M., Ocena zgodności z Konstytucją RP poselskiego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk nr 2001); opinia w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk nr 2001) – w części dotyczącej proponowanych zmian w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r., Nr 21, poz. 112 z późn. zm.).

Czakowska M., Raźny P., Konstrukcja prawna komitetu wyborczego w kontekście zasady równych szans wyborczych, „Studia BAS” 2011, nr 3 (27).

Czaplicki K.W., O potrzebie stabilności prawa wyborczego. Wybrane problemy.

Garlicki L., Stabilność prawa wyborczego, [w:] 25 lat demokratycznego prawa wyborczego i organów wyborczych w Polsce (1991–2016), t. 2, Warszawa 2016.

Gasset J.O., Bunt mas i inne pisma socjologiczne, przekład P. Niklewicz i H. Woźniakowski, Warszawa 1982.

Gąsior T., Biegli rewidenci jako prywatno-prawne podmioty uczestniczące, wraz z podmiotami administracji wyborczej, w procesie kontroli finansowania partii politycznych i kampanii wyborczych, [w:] 25 lat demokratycznego prawa wyborczego i organów wyborczych w Polsce (1991–2016), t. 1, Warszawa 2016.

Gąsior T., Gąsior G., Organizacja wyborów samorządowych – wybrane zagadnienia, Warszawa 2018.

Gąsior T., Kontrola finansowania komitetów wyborczych. Zagadnienia prawnoadministracyjne, Warszawa 2015.

Gąsior T., Protesty wyborcze w wyborach do Sejmu RP i Senatu RP w 2019 r. - analiza przypadku, [w:] Problemy prawa polskiego i obcego w ujęciu historycznym, praktycznym i teoretycznym. Część jedenasta, pod red. A. Bieleckiego, D. Szafrańskiego, T. Gąsiora, Warszawa 2020.

Gąsior T., Zagadnienia dotyczące Funduszu Wyborczego partii politycznych, Studia z zakresu nauk prawnoustrojowych. Miscellanea, t. IX, Bydgoszcz 2019.

Gebethner S., Wybory do Sejmu i do Senatu. Komentarz do ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2001.

Gebethner S., Wybory na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do ustawy o wyborze Prezydenta RP, Warszawa 2000.

Gendźwiłł A., Komentarz do wyników badania, [w:] Nieważne głosy, ważny problem. Postscriptum, J. Flis, A. Gendźwiłł, J. Haman, B. Michalak, Warszawa 2016.

Haman J., Urzędnicy wyborczy w działaniu. Raport z badania, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2019.

Haman J., Wybory samorządowe 2018. Raport z obserwacji, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2018.

Hermeliński W., https://samorzad.pap.pl/kategoria/wybory/korpus-wyborczy-hermelinski-wartopomyslec-o-utworzeniu-orpusu-czlonkow-okw, https://www.portalsamorzadowy.pl/polityka--i-spoleczenstwo/wojciech-hermelinski-pkw-potrzebne-sa-zmiany-na-poziomie-obwodowych-komisji,116321.html.

Informacja Państwowej Komisji Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego o przygotowaniu i przeprowadzeniu wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, rad dzielnic m. st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, przeprowadzonych w dniu 21 października 2018 r. i w głosowaniu ponownym w dniu 4 listopada 2018 r., Warszawa, sierpień 2019.

Jaworski S.J., Zasady polskiego prawa wyborczego, [w:] Prawo wyborcze i system partyjny na Litwie i w Polsce: teoria i praktyka, Wilno 2013.

Michalak B., Zbieranek J., Administracja wyborcza w kryzysie. Analiza i rekomendacje na przyszłość, [w:] Co się stało 16 listopada? Wybory samorządowe 2014, J. Flis, A. Frydrych, A. Gendźwiłł, B. Michalak, J. Rutkowski, A. Rychard, J. Zbieranek, Warszawa 2015.

Państwo prawa jeszcze w budowie, Andrzej Zoll w rozmowie z Krzysztofem Sobczakiem, Warszawa 2013.

Przywora B., Ocena skutków regulacji poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Wyborczy (druk sejmowy 3163), Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, Warszawa, 2019.

Rulka M., Opinia na temat zgodności projektu Ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk nr 2001) – w części zmieniającej przepisy Kodeksu Wyborczego — z europejskimi standardami wyborczymi, „Przegląd Sejmowy”2018, nr 1 (144).

Sokala A., Administracja wyborcza w obowiązującym prawie polskim (struktura organizacyjna, charakter prawny, kompetencje), Toruń 2010

Sokala A., Obwodowa komisja wyborcza, [w:] Leksykon prawa wyborczego i systemów wyborczych, B. Michalak, A. Sokala, Warszawa 2010.

Sokala A., Zmiany w systemie polskiej administracji wyborczej, „Studia Wyborcze”, t. 25, Łódź 2018.

Stanowisko i opinia Rzecznika Praw Obywatelskich dla Marszałka Senatu z 18.12.2017 r., nr VII.602.6.2014. JZ, w sprawie uchwalonej przez Sejm RP dnia 14 grudnia 2017 roku i przesłanej do Senatu RP ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk senacki nr 696, druki sejmowe nr 2001, 2113 i 2113-A).

Szymanek J., Opinia w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk nr 2001) – w części dotyczącej proponowanych zmian w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy.

Ura E., Prawo administracyjne, Warszawa 2010.

Uziębło P., Opinia prawna w sprawie zmian w kodeksie wyborczym wprowadzanych ustawą z dnia 14 grudnia 2017 r., Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2018.

Wierzbowski M., Wiktorowska A., Podstawowe pojęcia teoretyczne w nauce prawa administracyjnego, [w:] Prawo administracyjne, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2013.

Zbieranek J., Komentarz do art. 181a-182 Kodeksu wyborczego, [w:] Kodeks wyborczy. Komentarz, K.W. Czaplicki, B. Dauter, S.J. Jaworski, A. Kisielewicz, F. Rymarz, J. Zbieranek, Warszawa 2018.

Opublikowane

07-05-2021

Jak cytować

Gąsior, T. (2021). Wybrane zagadnienia dotyczące organizacji i funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych. Dyskurs Prawniczy I Administracyjny, (1), 97–126. https://doi.org/10.34768/dpia.2019.1.32