Sine hominum? Sztuczna inteligencja a koncepcja autorstwa

Abstrakt

W ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny rozwój system ów opartych na sztucznej inteligencji. Coraz bardziej zaawansowane maszyny, których funkcjonowanie, dzięki zaimplementowanemu w nich oprogramowaniu, ma imitować ludzki proces poznawczy, są już w stanie wygenerować dzieła zasadniczo nieodróżnialne dla ich odbiorców od dzieł ludzkich. Niespotykany do tej pory stopień autonomii opartego na sztucznej inteligencji oprogramowania, które wykorzystując tzw. uczenie głębokie, pozwala mu na samodzielne doskonalenie swego działania, wydaje się marginalizować rolę człowieka jako twórcy. Celem niniejszego artykułu jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy rozwój wspomnianych inteligentnych systemów w dziedzinie sztuki stanowi zagrożenie dla przyjmowanej do tej pory powszechnie koncepcji autorstwa jako stanowiącego wyłącznie domenę człowieka. W pierwszej kolejności w artykule podjęto próbę rekonstrukcji pojęcia autora z punktu widzenia prawa autorskiego. Następnie przedstawiono podstawowe zasady działania systemów opartych na sztucznej inteligencji, uwypuklając ich odmienność w stosunku do funkcjonujących do tej pory systemów komputerowych. W kolejnej części artykułu działalność wytwórczą sztucznej inteligencji przeanalizowano pod kątem ewentualnych podobieństw i różnic do twórczej działalności człowieka. Na podstawie wyników tej analizy rozważono ostatecznie, czy pojawienie się wytworów sztucznej inteligencji może wymusić zmianę w dotychczasowym postrzeganiu autora jako jednostki ludzkiej.