Ocena art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy antycovidowej z perspektywy zasady udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości
Słowa kluczowe:
skład sądu, zasada kolegialności, jednoosobowość składu orzekającego, ławnicy, pandemia Covid-19, zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwościAbstrakt
W artykule przedstawiono wpływ regulacji antycovidowych na zasadę udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że zasada ta odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu stronom prawa do właściwego i niezależnego sądu. Dlatego wyłączenie obowiązywania tej zasady w postępowaniu cywilnym na mocy art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy antycovidowej, choć prawnie dopuszczalne, nie zostało przez polskiego ustawodawcę należycie umotywowane. Wprost przeciwnie, możliwość przeprowadzenia posiedzeń zdalnych, jak również wprowadzenie tego ograniczenia jedynie w odniesieniu do spraw cywilnych skłania do wniosku, że brak jest aksjologicznych podstaw do dokonania takich zmian. W konsekwencji w artykule wyrażono postulat konieczności uchylenia tej regulacji i powrotu do poprzednio obowiązujących przepisów, które zasadę udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w pełni respektowały.
Bibliografia
Artymiak G., [w:] Zasady Procesu Karnego, t. III, cz. 2, System Prawa Karnego Procesowego, red. P. Wiliński, Warszawa 2014.
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1978.
Brzozowski M., Rola i status ławnika na tle ostatnich zmian w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych, „Monitor Prawniczy” 2019, nr 20.
Bury B., Wątpliwości sądu wokół składu sądu pracy w sprawach o roszczenia związane z nawiązaniem i ustaniem stosunku pracy, „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2016, nr 2.
Defecińska K., Skład sądu w cywilnym postępowaniu rozpoznawczym, „Przegląd Sądowy” 1993, nr 6.
Dobrzański B., Piekarski M., O udziale ławników w składzie orzekającym sądu opiekuńczego (dwugłos), „Nowe Prawo” 1966, nr 7-8.
Dolecki H., Z problematyki składu sądu opiekuńczego, „Nowe Prawo” 1975, nr 5.
Eichstaedt K., Status prawny ławnika sądowego. Wybór ławników oraz samorząd ławniczy, [w:] Metodyka pracy ławnika, red. A. Rycak, Warszawa 2011.
Eichstaedt K., Udział czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w Polsce w ujęciu historycznym i prawnoporównawczym, [w:] Metodyka pracy ławnika, red. A. Rycak, Warszawa 2011.
Garlicki L., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. IV, Warszawa 2005.
Gołąb S., Organizacja sądów powszechnych, Kraków 1938.
Grześkowiak M., Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości a prawo do sądu, [w:] Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, red. R. Piotrowski, Warszawa 2021.
Gudowski J., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Janusz-Pohl B., [w:] Zasady Procesu Karnego, t. III, cz. 2, System Prawa Karnego Procesowego, red. P. Wiliński, Warszawa 2014.
Jastrzębski R., Udział obywateli w wymiarze sprawiedliwości II Rzeczypospolitej, [w:] Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, red. R. Piotrowski, Warszawa 2021.
Jędrejek G., Skład sądu w sprawie o zmianę zawartego w wyroku rozwodowym orzeczenia o władzy rodzicielskiej (art. 509 k.p.c.), „Studia Prawnicze KUL” 2009, nr 4.
Jodłowski J., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Resich Z., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2016.
Kaczmarczyk M., Czynnik społeczny w polskim systemie wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2020.
Kartasiński P.T., Marginalizacja instytucji ławnika w postępowaniach przez sądem opiekuńczym. Uwagi na temat nowelizacji art. 509 Kodeksu postępowania cywilnego, „Rodzina i Prawo” 2016, nr 36.
Kielin J., Konstytucyjna zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, [w:] Transformacje systemów wymiaru sprawiedliwości, t. I, Pozycja ustrojowa władzy sądowniczej i uwarunkowania transformacji, red. J. Jaskiernia, Toruń 2011.
Knoppek K., Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w postępowaniu cywilnym, „Ius Novum” 2014, numer specjalny.
Kowalewska-Borys E., Osińska A., Żukowska M., Udział czynnika społecznego w wymiarze sprawiedliwości z perspektywy konstytucyjnej, „Białostockie Studia Prawnicze” 2016, z. 21.
Kulesza C., Udział czynnika społecznego w orzekaniu w perspektywie historyczno-prawnoporównawczej, „Białostockie Studia Prawnicze” 2016, z. 21.
Laskowska M., Organizacja i zasady wymiaru sprawiedliwości, [w:] System organów ochrony prawnej w Polsce. Podstawowe instytucje, red. M. Kruk, Warszawa 2008.
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012.
Małolepszy M., Głuchowski M., Participation of lay judges in criminal proceedings in Poland and Germany, „IusNovum” 2018, nr 2.
Markiewicz K., Właściwość sądu, skład sądu i wyłączenie sędziego w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 2015, nr 2.
May J., Skład sądu w postępowaniu cywilnym, [w:] Studia z prawa publicznego, red. K. Lubiński, Toruń 2001.
Nawrocki M., Skład sądu w sprawach z zakresu prawa pracy po nowelizacji art. 47 KPC, „Monitor Prawa Pracy” 2009, nr 2.
Niezaleziński B., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Olaś A., Kolegialność a jednoosobowość – skład sądu I instancji w procesie cywilnym: doświadczenia i perspektywy, „Polski Proces Cywilny” 2020, nr 3.
Olaś A., [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. IV, cz. 1, vol. 1, Postępowanie nieprocesowe, red. T. Ereciński, K. Lubiński, Warszawa 2021.
Orecki M., Instytucja ławnika sądowego w postępowaniu cywilnym. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Przegląd Sądowy” 2012, nr 7-8.
Pawlak P., Sidor D., Celowość utrzymania odrębności w postępowaniach z zakresu prawa pracy, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ” 2017, nr 1.
Ruszewski J., Ramy prawne wyboru i funkcjonowania ławników w Polsce, [w:] Ławnicy – społeczni sędziowie w teorii i praktyce, red. J. Ruszewski, Suwałki 2011.
Rygiel P., Losowy przydział spraw cywilnych w sądzie drugiej instancji, „Przegląd Sądowy” 2019, nr 2.
Sanetra W., Sąd właściwy w rozumieniu Konstytucji RP, „Przegląd Sądowy” 2011, nr 9.
Skibińska M., [w:] Meritum. Postępowanie cywilne, tom I, Postępowanie rozpoznawcze i zabezpieczające, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2021.
Szmyt A., Wątpliwości wokół reform wymiaru sprawiedliwości, [w:] Ratio estanima legis. Księga jubileuszowa ku czci Profesora Janusza Trzcińskiego, red. J. Góral, R. Hauser, J. Repel, M. Zirk-Sadowski, Warszawa 2007.
Turek J., Ławnik – sędzia – przysięgły, „Monitor Prawniczy” 2009, nr 24.
Urbaniak-Mastalerz I., Niegierewicz A., Udział czynnika społecznego w procesie karnym na tle orzecznictwa sądowego, „Białostockie Studia Prawnicze” 2016, z. 21.
Walasik M., Konstytucyjna koncepcja sądowego wymiaru sprawiedliwości, [w:] Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu, red. A. Laskowska-Hulisz, J. May, M. Mrówczyński, Warszawa 2018.
Waligórski M., Organizacja wymiaru sprawiedliwości, Kraków 1952.
Waszczyński J., Ustrój organów ochrony prawnej w zarysie, Łódź 1971.
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego, Wilno 1932.
Wenclik M., Ewolucja instytucji ławnika w Polsce, [w:] Ławnicy – społeczni sędziowie w teorii i praktyce, red. J. Ruszewski, Suwałki 2011.
Wengerek E., Zasada kolegialności w postępowaniu cywilnym, „Państwo i Prawo” 1959, nr 3.
Więckowski R., Zmiany art. 47 Kodeksu postępowania cywilnego w składzie sądu w okresie od 1 lipca 1996 r. do 28 lipca 2007 r., [w:] Ewolucja polskiego postępowania cywilnego wobec przemian politycznych, społecznych i gospodarczych. Materiały konferencyjne Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Postępowania Cywilnego Szczecin–Niechorze 28-30 września 2007 r., red. H. Dolecki, K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2009.
Wiliński P., Karlik P., [w:] Konstytucja RP, t. II, Komentarz do art. 87-243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Włodyka S., Ustrój organów ochrony prawnej, Warszawa 1975.
Woszczyk N., Konstytucyjne granice udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, [w:] Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, red. R. Piotrowski, Warszawa 2021.
Zubik M., Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości w świetle Konstytucji i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Sądowy” 2005, nr 3.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Prawa autorskie (c) 2022 Magdalena Skibińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
