Mniejszość polska na Ukrainie. Wspomnienia

Abstrakt

Mniejszość polska na Ukrainie występowała już od najdawniejszych czasów. Pierwsi Polacy przybyli na te ziemie w XIV w. z misją cywilizacyjną. Ich los w sąsiednim kraju był zróżnicowany. Początkowo cieszyli się oni poważaniem i licznymi przywilejami. Stosunki polsko-ukraińskie pogorszyło powstanie Bohdana Chmielnickiego spowodowane uciskiem Kozaków przez magnatów polskich. W 1925 r. dla Polaków zamieszkałych na Ukrainie utworzono autonomiczny region zwany Marchlewszczyzną. Od czasu II wojny światowej dotknęły ich represje i prześladowania. Mniejszość polską uznawano za przeszkodę w utworzeniu państwa ukraińskiego. W 1944 r. dokonano brutalnego mordu na Polakach zamieszkujących na zachodzie Ukrainy (wymordowano ok. 60 tys. osób), chcąc aby po zakończeniu wojny te ziemie zostały przypisane Ukrainie, a nie Polsce. Polaków represjonowano również we Lwowie, zmuszając ich do wyjazdu do kraju pochodzenia. Ci, którzy pozostali, żyli w ciągłym zastraszeniu, ukrywając swą polską tożsamość. O ile przed wojną na Ukrainie żyło 500 tys. polskiej mniejszości, o tyle obecnie mniejszość ta maleje, co jest skutkiem małżeństw mieszanych, nadawania ukraińskich bądź rosyjskich imion dzieciom polskim, migracji ze wsi do miast, braku umiejętności posługiwania się językiem polskim, emigracji członków mniejszości do Polski, znacznego rozproszenia, utrudniającego integrację, niżu demograficznego, odchodzenia od Kościoła katolickiego, będącego ostatnią ostoją polskości na wschodzie i zaniedbania ze strony państwa pochodzenia. Według szacunkowych danych na Ukrainie żyje dziś 144,1 tys. Polaków.